بررسی عملکرد و شاخص‏های تحمل به شوری در لاین‏ها و ارقام گندم تحت شرایط شور

Authors

مجید رجایی

بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران. منوچهر دستفال

بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.

abstract

مقدمه  شوری یکی از عوامل عمده کاهش رشد و تولید گیاهان زراعی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا است. اصلاح خاک‏های شور و بهبود تکنیک‏های آبیاری ازجمله روش‏های مدیریتی در خاک‏های شور می‏باشند که به علت گرانی در هر شرایطی قابل توصیه نیستند. به‏ گزینی ارقام متحمل به شوری بر اساس عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص‏های تحمل به شوری ازجمله راه‏های مقابله با شوری می‏باشد وکه در برنامه‏ های اصلاح‏ نژاد آینده نیز اهمیت دارد. بنابراین این آزمایش به منظور بررسی ارقام و لاین‏های گندم تحت شرایط شور منطقه زرین‏ دشت و معرفی بهترین ژنوتیپ متحمل به شوری انجام شد.    مواد و روش‏ها  آزمایشی مزرعه‏ ای در دو سال پیاپی در شهرستان زرین‏ دشت در استان فارس انجام گردید تا پاسخ 14 رقم و لاین گندم را در شرایط شور مقایسه کند. آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و با چهار تکرار بود. ارقام موردمطالعه شامل چمران (به عنوان رقم شاهد)، سیستان، پارسی، حاجی آباد، یاواروس و بهرنگ بود. لاین‏ های مورد‏بررسی شامل لاین 73 و 34 بودند که به همراه ارقام سیستان و پارسی از مرکز ملی تحقیقات شوری تهیه شدند. همچنین لاین‏ های 4 و 5 خشکی نیز بر اساس آزمایش های انجام گرفته در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس نسبت به خشکی متحمل بودند. سایر لاین‏ ها همچون دوروم دی- 81- 18، یوجی 520، لاین a و اس- 83- 3 در آزمایش های مقایسه ارقام جزء ارقام پر‏محصول در منطقه داراب به‏شمار می‏رفتند. متوسط شوری خاک و آب محل آزمایش به ترتیب حدود 6 و 9 دسی زیمنس بر متر بود. در هر دو سال آزمایش نمونه‏گیری برگ قبل از گلدهی انجام و نمونه‏ها برای اندازه‏گیری غلظت سدیم، پتاسیم و کلر به آزمایشگاه ارسال شدند. در طول دوره رشد تعداد روز تا سنبله رفتن و تعداد روز تا رسیدگی در ارقام و لاین‏های مورد‏بررسی یادداشت برداری شد. در زمان برداشت ارتفاع گیاه، عملکرد دانه و وزن هزار دانه نیز اندازه‏گیری شد. در نهایت داده های حاصل از آزمایش مورد تجزیه واریانس قرار گرفت و میانگین‏ها با آزمون دانکن مقایسه شدند.   یافته ها  نتایج نشان داد که در هر دو سال آزمایش بیشترین عملکرد دانه از یوجی 520 به دست آمد (به ترتیب 2660 و 3170 کیلوگرم در هکتار برای سال اول و دوم آزمایش). نتایج مقایسه میانگین دو ساله نشان داد که یوجی 520 دارای افزایش عملکردی حدود 39 نسبت به تیمار شاهد (رقم چمران با عملکرد 2095 کیلو‏گرم در هکتار) بود. میانگین دوساله عملکرد نشان داد که پس از یوجی 520، لاین 5، لاین 73، لاین 4، سیستان، دی-81-18، لاین 34 و پارسی عملکردی بیشتر از شاهد تولید کردند. همانطور که انتظار می‏رفت ارقام و لاین‏های دورم وزن هزار‏دانه بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ‏ها داشتند. کوتاه‏ترین و طولانی‏ترین زمان برای ظهور سنبله به‏ترتیب متعلق به رقم بهرنگ و یوجی 520 بود. نتایج مشابهی نیز برای زمان تا رسیدگی فیزیولوژیک مشاهده شد. در رابطه با تجزیه برگ نتایج نشان داد که کمترین غلظت پتاسیم برگ در رقم بهرنگ مشاهده شد، در حالی‏که بیشترین غلظت مربوط به یوجی 520 بود. تقریبا روند معکوسی برای غلظت سدیم برگ مشاهده شد. به‏طوری‏که یوجی 520 دارای کمترین غلظت و رقم دورم یاواروس دارای بیشترین غلظت بود. عملکرد دانه ارقام و لاین‏های موردبررسی با غلظت سدیم برگ و نسبت سدیم به پتاسیم همبستگی منفی و با غلظت پتاسیم همبستگی مثبتی نشان داد.   نتیجه‏ گیری  نتایج آزمایش نشان داد که ارقام و لاین‏های زودرس که پتاسیم بیشتر و سدیم کمتری جذب می‏کردند تحمل بیشتری نسبت به شوری داشتند و قادر به تولید عملکرد بیشتری بودند. در بین ژنوتیپ‏های موردبررسی یوجی 520 با بالاترین عملکرد، زودرسی و مناسب بودن شاخص‏های شیمیایی به عنوان رقم مناسب برای کاشت در منطقه زرین دشت توصیه می شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

بررسی عملکرد و شاخص‏های تحمل به شوری در لاین‏های پرمحصول جو تحت شرایط شور

سطح زیر کشت جو به­علت تحمل به خشکی و شوری در سال­های اخیر در ایران افزایش یافته است. به­منظور ارزیابی تعدادی از لاین‏های امیدبخش جو تحت شرایط شور و معرفی لاین‏های برتر، آزمایشی مزرعه‏ای در دو سال کشت پیاپی (1390-1389 و 1391-1390) در شهرستان زرین‏دشت انجام شد. در این آزمایش، رقم نیمروز به­عنوان شاهد به­همراه سیزده لاین امیدبخش جو در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفت...

full text

Radiofrequency palatoplasty: soft tissue reduction for snoring

* ون ي ،لوئسم هدنس نابايخ نارهت ـ ب يناهفـصا يفرشا ا زا رتلا ق هكل پ كنو كلاپ مجنپ هچوك 14 نفلت : 09122092651 email: [email protected] فده و هنيمز : رُخرُخ اـب هـك باوـخ رد مد ماگنه رد يسفنت دنلب يادص زا تسا ترابع و تدـش زا يـفلتخم تاـجرد يم زورب سناكرف ديامن . رُخرُخ يراتفرگ ببس ار يدايز هرمزور و يعامتجا ياه يم دوش . رد نام شور لماش و يـبط ياـه يم يحارج دشاب . تيدودـحم و ضراوـع تـلع...

full text

ارزیابی تحمل به شوری در ارقام گندم دوروم(Triticum turgidum var. durum) تحت شرایط این ویترو

In vitro salt tolerance of 28 cultivars of durum wheat with native and exotic origins was investigated, using MS medium containing sodium chloride. The resulting calli were subjected to 8 salinity levels including 0, 0.3, 0.6, 0.9, 1.2, 1.5 and 1.8 percent NaCl (w/v). Donor plants of explant (immature embryo) were grown in a recirculating hydroponics and pots in a greenhouse as well as in the f...

full text

ارزیابی تحمل به شوری در ارقام گندم دوروم(Triticum turgidum var. durum) تحت شرایط این ویترو

In vitro salt tolerance of 28 cultivars of durum wheat with native and exotic origins was investigated, using MS medium containing sodium chloride. The resulting calli were subjected to 8 salinity levels including 0, 0.3, 0.6, 0.9, 1.2, 1.5 and 1.8 percent NaCl (w/v). Donor plants of explant (immature embryo) were grown in a recirculating hydroponics and pots in a greenhouse as well as in the f...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تنش های محیطی در علوم زراعی

جلد ۱۰، شماره ۱، صفحات ۱۳۹-۱۵۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023